Er wordt druk gezocht naar alternatieven voor aardgas en andere fossiele brandstoffen. Op dit moment is er nog geen duidelijke keuze die voor onze hele wijk, onze stad of ons land geldt. Dat betekent dat de overheid het totnutoe over laat aan het individu. 

In den Haag wilde de gemeente zoveel mogelijk gebruik te maken van water-gedragen warmte. Zij waren druk in gesprek met Stedin over de aanleg van een grootstedelijk warmtenet, maar die samenwerking is tanende door voortschrijdende inzichten. Er zijn nog vele kleinschalige alternatieven, waardoor de bewoners niet afhankelijk worden van één systeem, waarbij de gemeente of de beheerder van het warmtenet als enige aan de knoppen kan draaien. De laatste ontwikkelingen op het gebied van het Haagse Warmtenet zijn zorgelijk: enerzijds is de prijsstelling nog onduidelijk, anderzijds vergt de aanleg veel van het milieu. De aan te leggen leidingen lopen dwars door de Transvaalwijk waarbij veel groen zal sneuvelen en de wijk een lange periode overhoop ligt. De financiële situatie van het Rotterdamse moederbedrijf is zeer zorgelijk en staat op de rand van een faillissement. Ook lijkt de mening binnen de gemeenteraad te kenteren omdat de warmte op de lange duur nog niet gegarandeerd is. De nu opgewekte warmte komt voor een groot deel uit het fossiele brandstofproces en is dus verre van groen!

Uit recente publicaties van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) is naar voren gekomen dat de warmtetransitie zoals die ons nu voor ogen staat, gemiddeld € 40.000 per huishouden kost. Dit lijkt momenteel een bijna onhaalbare operatie.

WAT ZIJN DE ALTERNATIEVEN

WATERSTOF

Als we nadenken over alternatieve energie voorzieningen, dan hebben we het over de voorziening van warmte, warm water en stroom. Gas in de vorm van aardgas komt in Nederland bij de transitie niet meer voor. Wel wordt voor de vervanging van andere fossiele brandstoffen nog waterstof gas genoemd als alternatief.

Echter, waterstofgas wordt nu reeds in grote hoeveelheden geproduceerd door de fossiele brandstofinductie als bij product bij het kraken van aardolie. Maar omdat we er totnutoe geen toepassing voor hebben wordt dat afgefakkeld. Voor de mensen met zicht op de Botlek is dat een bekend verschijnsel. De neiging is nu om waterstofgas te gebruiken in de mobiliteit, oftewel, om er veel vrachtverkeer en het OV op te laten rijden. Maar dan moet het wel “groen” opgewekt kunnen worden.

Eén idee is om de overtollige stroom vanuit windparken te gebruiken om water te scheiden in zuurstof en waterstof. en dat waterstof dan op te slaan. Er zijn momenteel al meerdere experimenten gaande en de resultaten zijn veelbelovend. Het windpark bij Groningen is het meest grootschalig en wordt gezien als de proeftuin van de waterstof. In totaal zal een bedrag van rond de 10 miljard euro nodig zijn om voldoende waterstof op ter wekken.

Maar de vraag is of dit ook voor huishoudens gebruikt kan worden.

Ook hier zijn momenteel praktijk proeven gaande, die ook al positieve resultaten opleveren. Maar ze zijn totnutoe kleinschalig, doordat er nog niet veel waterstof geproduceerd wordt.

Pas als de overheid de beslissing neemt dat dit de richting voor de toekomst is, zal hier echt meer in geïnvesteerd worden.

Het grote voordeel van waterstof is dat het huidige aardgasnet met een kleine aanpassing hergebruikt kan worden. Dit zou in één keer ons transitieprobleem oplossen. Maar het is een ongunstig verdienmodel, want er zijn maar weinig grote investeringen voor nodig. Momenteel zijn de Gasunie als publiek bedrijf en Shell, Steden en anderen als commerciële investeerders de gangmakers van het proefproject in Groningen waar 1,5 miljard geïnvesteerd wordt.

Je zou zeggen: dat is dus de oplossing! Maar helaas… zolang wij een bestuurscultuur hebben die niet transparant is en uitsluitend in verdienmodellen denkt en niet in belangen van burgers, is het de vraag of dit model een echte kans maakt..

ELECTRICITEIT

Bijna alle alternatieven die nu aangedragen worden, gebruiken elektriciteit als energie voorziening. Er zijn verschillen waarin deze electriciteit ingezet wordt, maar geen enkele warmtepomp of warmtewisselaar werkt zonder electriciteit.

Electriciteit wordt nu voor 90% opgewekt in energiecentrales, de meesten op gas, maar er zijn nog een aantal (zeer vervuilende!) kolencentrales in Nederland. De resterende 10% wordt opgewekt door wind of zon. Dit percentage is wel groeiende, maar het blijkt voordeliger om wind- en zonneparken te bouwen en dan de energie te verkopen aan energieslurpende datacentra in plaats van daarmee de burgers van energie te voorzien.

GEO WARMTE

Er zijn op dit moment verschillende proeven gaande om warmte te onttrekken aan afval water stromen, uit de aarde door diepe bronnen te boren , water op te pompen, warmte daar aan te ontdekken en dan op een andere plek het afgekoelde water weer in de grond te stoppen.

De bedoeling is dan om de onttrokken warmte toe te voeren aan een warmtenet en daarmee de woningen te verwarmen. Klinkt omslachtig en dat is het ook. Maar er kan veel geld mee verdiend worden, dus blijft het voorlopig nog aantrekkelijk.