Kleine maatregelen
Het aanbrengen van isolerende folies en tochtstrippen wordt normaliter gerekend tot de “kleine ingrepen”. Dit is met name omdat er niet gesloopt hoeft te worden of andere bouwkundige voorzieningen voor hoeven te worden getroffen.
Tochtband en -strippen
De meest voor de hand liggende tochtplekken zijn langs ramen en deuren. het verhoogt het comfort van de woning aanzienlijk, als we die tochtgaten kwijt raken. Voel langs openslaande ramen, langs deuren, waar je tocht voelt gaan en bekijk wat voor soort tochtband of tochtstrip het meest in aanmerking komt. Soms zijn ramen en deuren zo krom, dat allen tochtband uitkomst biedt.
Bij een voordeur kun je ook een opgerolde handdoek op de grond leggen. Wat ook helpt is een gordijn achter de deur. Er zijn speciale gordijnen van een soort dikke fluweel, die een prima isolatie geven.
Maar voel ook eens langs het plafond en met name langs de plinten!
Bij (houten) begane grond vloeren boven een kruipruimte tocht het vaak langs de plinten. Dat kun je dichtmaken van bovenuit en van onder. Bij bovenlangs is het vaak het gemakkelijkst om de plint te verwijderen, tochtband langs de naad tussen vloer en wand te stoppen en de plint weer terug te zetten. Soms helpt het ook om tochtband aan de onderzijde van de plint te plakken en die dan weer terug te zetten.
Van onderuit kun je de kieren ook dichten, maar dan is het handiger om dat met een PUR schuim te doen. Je kunt kant-en-klare bussen bij de doe-het-zelf handel halen. Alleen: werken in de kruipruimte is geen lolletje!
Folies
Folies worden met name gebruikt om warmte te weerkaatsen: bv achter tegen de radiator of onder de begane grond vloer. Er zijn kant-en-klare pakketten te koop waar alles bij zit, inclusief een handleiding waarop staat hoe je het aan moet brengen.
ER zit echter één addertje onder het gras: tocht is aan de ene kant vervelend, maar aan de andere kant zorgt het ook voor de toevoer van verse lucht en de afvoer van vocht. Dat betekent dat tegelijkertijd als je alle tochtgaten dicht moet ke je wel bewust zijn van de noodzaak om met ventileren!
Ventileren of luchten?
Bron: Milieu Centraal
De beste manier om de lucht in huis gezond te houden is door te zorgen voor voortdurende luchtverversing, dag en nacht, het hele jaar door (dus ook in de winter). Dan komt frisse lucht binnen en verdwijnen vocht en vervuilende stoffen. Dat klinkt eenvoudig, maar in veel huizen is de lucht ongezond omdat bewoners niet genoeg ventileren. Ventileren betekent continu frisse lucht aanvoeren én vervuilde lucht afvoeren. Dat is niet hetzelfde als luchten.
Luchten betekent ramen en deuren tegen elkaar open zetten. Zet tijdens het luchten de thermostaat laag, anders slaat de verwarming onnodig aan. Luchten is nuttig om snel extra vervuilde lucht af te voeren, maar het is geen vervanging van ventileren. Het effect is namelijk snel weg: zodra het raam dicht gaat zal vervuiling zich weer ophopen. Woon je nabij een snelweg of drukke weg, lucht dan zoveel mogelijk buiten de spitsuren.
Soms extra goed ventileren
Op sommige momenten moet je extra goed ventileren.
- Tijdens het koken: via een open raam of een afzuigkap. Zet de afzuigkap in de hoogste stand bij bakken en braden in olie of boter en laat hem een uur na het bakken aanstaan om alle schadelijke stoffen, zoals fijnstof, af te voeren.
- Tijdens het douchen: zet eventuele ventilatie op de hoogste stand, zodat het vocht snel wordt afgevoerd. Een raam open zetten werkt in de badkamer ook goed om vocht af te voeren. Maar laat het badkamerraam niet te lang open staan: als het te koud wordt kan juist condens en schimmel ontstaan; 20 tot 30 minuten is voldoende.
- Tijdens een feestje of andere momenten dat er veel mensen in huis zijn: zet een deur of raam open.
- Bij het klussen in huis, zoals schilderen of klussen, is extra ventilatie nodig, ook na afloop. Dan verdwijnen vrijgekomen stoffen zoals oplosmiddel sneller uit uw huis.
- Bij het drogen van was in huis (aan de waslijn). Laat wasgoed liefst buiten drogen. Hang je het binnen, dan liefst in een goed geventileerde ruimte.
Hogere energiekosten: geen verspilling
In een goed geventileerde woning gaat een kwart van het gasverbruik voor verwarmen op aan het opwarmen van frisse lucht die de woning in komt. Maar die stookkosten zijn geen verspilling; ventilatie is immers belangrijk voor je gezondheid.
Er zijn trouwens ook mogelijkheden om warmteverliezen te verminderen. In nieuwe woningen is balansventilatie met warmteterugwinning een optie: dat haalt warmte uit de lucht die naar buiten wordt afgevoerd, en warmt daarmee inkomende buitenlucht op. Of maak gebruik van vraaggestuurde mechanische ventilatie.
Natuurlijke ventilatie: raam of rooster
Bijna 7 van de 10 huizen hebben alleen natuurlijke ventilatie (dus geen mechanisch ventilatiesysteem) in huis.
De eenvoudigste manier van ventileren is door continu een raam op een kier, of ventilatieroosters open te houden. Controleer regelmatig of de roosters goed werken en houd ze goed schoon. Heb je last van de wind of van lawaai? Overweeg dan de roosters te vervangen door speciaal hiervoor ontworpen roosters. Lees meer op Natuurlijke ventilatie.
Mechanische ventilatie altijd aan
Verzeker je ervan dat de roosters van je mechanische ventilatie altijd open staan. Als ze sluiten, ontstaat onderdruk en kan lucht aangezogen worden uit de kruipruimte (die kan veel vocht, schimmels en radongas bevatten). Bovendien is er bij dichte roosters geen goede ventilatie.
Laat het ventilatiesysteem altijd aan staan, behalve tijdens onderhoud of als er een calamiteit is waarbij je advies krijgt om ramen en deuren te sluiten.
Last van lawaai? Onderhoud!
Heb je de neiging de ventilatie uit te zetten wegens geluid of andere overlast? Laat het dan nakijken door een installateur. Goed schoonmaken van roosters en filters en achterstallig onderhoud inhalen kan de klachten verhelpen, én de capaciteit van het ventilatiesysteem verbeteren. Lees verder op Mechanisch afzuigsysteem of Balansventilatie.
Niet geschikt: condensor en vochtvreter
Ontvochtigers en vochtvreters zijn niet geschikt om de luchtvochtigheid van de woning te verlagen.
Hoog energiegebruik
Ontvochtigers zijn elektrische apparaten die vocht uit de lucht kunnen halen. Deze helpen alleen om de luchtvochtigheid te verlagen in een kleine, afgesloten ruimte waarin niet steeds nieuw vocht wordt aangevoerd. Verder is een nadeel dat ze veel stroom gebruiken.
Kortdurend effect
Vochtvreters zijn vochtabsorberende zouten of gels. Deze werken zonder stroom maar helpen alleen tegen (en zijn ook alleen bedoeld voor) een licht vochtprobleem in een kleine afgesloten ruimte, zoals een kast. Nadeel hiervan is dat vochtvreters maar erg kort werken.
Ventileren en je gezondheid
Hieronder lees je welke klachten je kunt krijgen als je te weinig ventileert en er vocht, rook of schadelijke stoffen in huis blijven hangen. Beter ventileren en regelmatiger luchten kan helpen tegen de klachten. Houd je last, ga dan naar de huisarts.
Vocht: luchtwegklachten
Wonen in een vochtig huis kan luchtwegklachten veroorzaken. Dat komt waarschijnlijk doordat in een vochtig huis meer allergenen voorkomen: stoffen afkomstig van huisstofmijten, schimmels en andere organismen die goed gedijen in vochtige omstandigheden. Een goede relatieve luchtvochtigheid ligt tussen 40 en 60 procent. Een waarde van 70 procent of meer is te vochtig.
Klachten door meeroken
Tabaksrook bevat minstens 40 kankerverwekkende stoffen. Roken in huis zorgt voor ophoping van deze tabaksrook. Hier hebben ook andere aanwezigen in huis die niet roken last van. Passief roken is schadelijk: door passief roken overlijden jaarlijks in Nederland enkele honderden mensen door longkanker en enkelen duizenden door hart- en vaatziekten. Als een zwangere vrouw passief meerookt, kan dat effect hebben op het ongeboren kind. Verder leidt passief roken tot ademhalingsklachten.
Koolmonoxide: hoofdpijn en sterfte
Koolmonoxide is een reukloos gas, waardoor het onopgemerkt blijft. Het ontstaat bij een zogeheten onvolledige verbranding; bij geisers of open kachels is het risico hierop hoger. Bij een lage concentratie ontstaan klachten zoals hoofdpijn en duizeligheid, een hoge concentratie kan bewusteloosheid en de dood tot gevolg hebben.
Irritaties door NO2, VOS en formaldehyde
Stikstofdioxide (NO2) kan irritatie of een prikkelend gevoel in ogen, neus en keel veroorzaken. NO2 ontstaat bij oudere (half)open cv-ketels zonder luchtafvoer naar buiten, gasfornuizen en andere open toestellen voor gasverbranding. Lees meer op Cv onderhoud en instelling.
Vluchtige organische stoffen (VOS, oplosmiddelen) komen vrij uit onder andere verf. Ze kunnen leiden tot irritaties aan slijmvliezen en neurotoxische reacties zoals hoofdpijn, vermoeidheid, duizeligheid of misselijkheid.
Formaldehyde, dat onder meer in spaanplaat zit, irriteert ogen en luchtwegen, en is kankerverwekkend. Als u spaanplaat met een KOMO-keurmerk onder normale omstandigheden en op de juiste wijze gebruikt, blijft de concentratie formaldehyde onder de wettelijke norm. Wie gevoelig is voor formaldehyde, kan ook bij lagere concentraties klachten krijgen.
Radon en thoron
Radon en thoron kunnen longkanker veroorzaken. Deze gassen, die van nature in de bodem en bouwmaterialen zitten, zijn waarschijnlijk verantwoordelijk voor enkele honderden gevallen van longkanker per jaar in Nederland.
Fijnstof
Fijnstof kan onder meer vermindering van de longfunctie veroorzaken, en verergering van astma en klachten rond long- en hart- en vaatziekten. Een deel van het fijnstof in huis komt van buiten. Maar er zijn ook bronnen binnenshuis die veel fijnstof opleveren: roken in huis, bakken en braden in olie of boter, en hout stoken in een open houtkachel of -haard.